Bugüne dek Çin Seddi ve Keops Piramidi gibi bazı heybetli yapıların uzaydan bile görülebileceğine yönelik çeşitli söylemlerle karşılaşmış olmalısınız.
Esasında insanlar tarafından oluşturulmuş olan bazı yapıları uzaydan bakarak ayırt etmek gerçekten de mümkün olabilir ancak bu tanımı yaparken kullandığınız sınırlar, bunu tam olarak nasıl yapabileceğinizi ve sonucunda tam olarak neleri görebileceğinizi doğrudan etkiler.
Peki ama uzaydan görülebilen yapılar hangileri ve Çin Seddi ya da Keops Piramidi benzeri bazı devasa yapıları uzaydan bakarak ayırt etmek gerçekten de mümkün mü?
Bir nesnenin belirli bir uzaklıkta ne kadar görülebilir olacağı genellikle onun boyutuna, parlaklığına, atmosferik koşullara, kullanılan araçlara ve elbette gözlemcinin konumuna bağlı olarak şekillenir.
Bu nedenle bir yapının uzaydan görülebilip görülemediğini tartışmadan önce buna hangi tanımlar altında karar vereceğimizi anlamak önemlidir.
Evrenin nihai büyüklüğü dikkate alındığında, yeterince uzaklaşmanız durumunda bırakın Dünya üzerindeki herhangi bir yapının görülebilmesini, Dünya’nın ve hatta içinde bulunduğumuz Güneş sisteminin bile ayırt edilebilmesi mümkün olmayacaktır.
O halde Dünya’nın yüzeyindeki herhangi bir yapının uzaydan görülebilip görülemediğinden bahsederken muhtemelen çoğu durumda uzayın sınırı olarak da bilinen Karman sınırını (~ 100 km) kastettiğimizi varsayabiliriz.
Ayrıca bir yapının uzaydan görülebilip görülemediğini tartışanların büyük oranda çıplak gözle yapılan gözlemlere referans verdiğini varsaymak da güvenli olacaktır.
Sağlıklı bir insanın gözü yaklaşık 280 mikroradyan (μrad) yani yaklaşık 0,016° veya 1 yay dakikası açısal çözünürlüğe sahiptir. Bildiğimiz bir diğer gerçek Uluslararası Uzay İstasyonu’nun Dünya’nın yüzeyinden ortalamada 400 kilometre yukarıda olduğudur.
Bu durumda temel trigonometrik ilişkiler kullanılarak Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bulunan ve görme yeteneği açısından tamamen sağlıklı (20/20) bir astronotun belirli bir yapıyı ayırt edebilmesi için o yapının en az 112 metre büyüklüğe sahip olması gerektiği hesaplanabilir.
Bu değer mutlak sınırı belirlediğinden 100 metre büyüklükteki daha kısa yapılar başka herhangi bir atmosferik koşulun etkisi hariç tutulduğunda göz muayenesinin okuma testindeki okunamayan küçük lekeler gibi görünecektir.
Ayrıca atmosferik koşullar ve diğer etkenler belirlenen sınırın üstünde olsalar da belirli yapıların görünürlüğünü önemli ölçüde düşürebilir.
O halde nihai durumda sorumuzu şu şekilde güncelleyebiliriz: Dünya’nın yüzeyinden yaklaşık 100 km yukarıda, uzayın sınırında yani Karman sınırında olan tamamen sağlıklı bir astronot, ideal bir konumda ve hava koşulunda, çıplak gözle, yani herhangi bir teleskop ya da yakınlaştırıcı kullanmadan Dünya’nın yüzeyine baktığında insan yapımı çeşitli yapıları görebilir ya da ayırt edebilir mi?
Bu sorunun yanıtı kısmen evet ve kısmen hayır.
Uzaydan Görülebilen Yapılar Hangileri?
Bir astronot, Dünya’nın yörüngesinde iken herhangi bir teleskop ya da yakınlaştırıcı kullanmasa bile insan yapımı bazı yapıları, örneğin bazı barajları, yolları ve bir bütün olarak şehirleri çıplak gözle görebilir.
Ancak bilinenin aksine Çin Seddi’nin ya da Keops Piramidi’nin çıplak gözle, herhangi bir yakınlaştırma desteği olmadan görülmesi mümkün değildir. Hatta bir tür yakınlaştırma desteğinin olduğu senaryolarda bile bu iki yapının gözle görülebilmesi yalnızca mükemmel konuma ve hava koşullarına bağlıdır.
Dünya’nın yörüngesinden Dünya’nın yüzeyine doğru bakan birisinin belirli yapıları görebilmesi için bu yapının bundan çok daha büyük olması gerekmektedir.
Örneğin Utah’taki Bingham Kanyon Açık Ocak Madeni, dünyadaki en büyük insan yapımı kazı ve en derin açık ocak madenidir ve NASA tarafından bildirilene göre Karman sınırından rahatlıkla görülebilmektedir.
Şimdiye dek inşa edilmiş en pahalı ve en büyük miktarda enerji üreten tesis olan Çin’deki Three Gorges Barajı da Karman sınırından görülebilir niteliktedir.
Three Gorges Barajı, 185 metreden fazla yüksekliğe ve 2.000 metreden fazla uzunluğa sahiptir.
Çin Seddi’nin uzunluğu (21.196 km) bundan çok daha fazla olsa da yüksekliği (8 metre) bundan çok daha azdır. Bu, Çin Seddi’nin ortalama olarak 3 katlı bir bina ile benzer yüksekliklere sahip olduğu, hatta ondan daha kısa olduğu anlamına gelir.
Keops Piramidi’nin ise hem uzunluğu (230 metre) hem de yüksekliği (139 metre) bundan daha azdır. Bu da nispeten küçük bir alanda konumlanması ve sahip olduğu renklerin zeminden ayrışmaması nedeni ile onu çıplak gözle ayırt edilebilir kılmamaktadır.
Yani Çin Seddi ve Keops Piramidi bizim ölçeğimizde gerçekten büyük yapılar olsalar da yeterince uzaktan Dünya’nın yüzeyine bakan birisi için oldukça küçüktür denebilir.
NASA, belirli koşulları karşılayan yolların da yörüngeden çıplak gözle görülebileceğini belirtiyor ancak bu genellikle çöl zemininde farklılaşan renklere sahip olan yolları kapsamaktadır.
Elbette kalabalık şehirler de çok sayıda ışık kaynağından ötürü geceleri ayırt edilebilir olacaktır ancak bu binaların görebileceği anlamına gelmemelidir.
Çin Seddi’ni ve Keops Piramidi’ni uzaydan görmek mümkün olmasa da Enucuzu.com üzerinden onlarca farklı hava yolu şirketini karşılaştırarak en ucuz uçak biletini satın alabilir ve yerinde görebilirsiniz. Siz de Enucuzu.com üzerinden tek tıkla biletleri karşılaştırın, taksit ve indirim avantajlarından yararlanarak seyahatinizden tasarruf edin!
